Τετάρτη 12 Απριλίου 2017

Το εργασιακό τοπίο στην Ελλάδα



της Άννας Σεμερτζίδου – Μπαλούμη*

Οι εργασιακές συνθήκες στην Ελλάδα του 2017 είναι απελπιστικές πλέον και δε φαίνεται να υπάρχει ελπίδα βελτίωσής τους, αν συνεχιστεί ο μονόδρομος της παραμονής μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο κοινό νόμισμα, το ευρώ.

Η οικονομική κατάσταση των μικρο-επιχειρηματιών, των βιοτεχνών, των αγροτών και των εργαζομένων οδεύει προς την εξαθλίωση και δεν είναι μακριά ο εφιάλτης της καθολικής φτωχοποίησης των Ελλήνων της εργασίας και του μεροκάματου. Στην επιχειρηματική κοινότητα της Θεσσαλονίκης, από την 1η Ιανουαρίου ως την 31 Μαρτίου 2017, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΕΘ (Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης), ενεγράφησαν  στο μητρώο του 684 επιχειρήσεις όλων των νομικών μορφών και διεγράφησαν 756. Από τις ατομικές επιχειρήσεις οι εγγραφές ήταν 439, ενώ οι διαγραφές 652. Από τις Ομόρρυθμες έχουμε 76 εγγραφές έναντι 60 διαγραφών, από τις  νέου τύπου εταιρείες ΙΚΕ (Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία) έχουμε 102 εγγραφές και μόνο 6 διαγραφές, από τις Αστικές μη Κερδοσκοπικές  έχουμε 34 εγγραφές και μόνον 1 διαγραφή. Από τα στοιχεία αυτά αντιλαμβανόμαστε αφενός μεν την καταστροφή του επιχειρηματικού τομέα, αφετέρου πως γίνονται δημοφιλέστερες οι νέου τύπου επιχειρήσεις ΙΚΕ και  ΑΜΚΕ (Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρίες). Ο εταιρικός τύπος των ΙΚΕ εισήχθη με τον νόμο 4072/2012. Το ελάχιστο κεφάλαιο μιας ΙΚΕ μπορεί να είναι ένα ευρώ και για τη σύστασή της ακολουθείται η διαδικασία της Υπηρεσίας Μιας Στάσης. Η εταιρεία μπορεί να ιδρυθεί σε μία ημέρα, να πάρει ΑΦΜ και να λειτουργήσει.

Εξίσου αποκαρδιωτικά είναι και τα στοιχεία που δίνει το ΒΕΘ (Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης). Το Ινστιτούτο της ΓΣΕΒΕΕ, μετά από έρευνα, κατέληξε στο συμπέρασμα πως έρχονται 18.700 νέα λουκέτα. Μέσα σε 90 μέρες, από την αρχή του 2017, κατέβασαν ρολά 220 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ έκαναν έναρξη εργασιών μόλις 82.

Στις 31 Μαρτίου 2017 ο πρόεδρος του ΕΕΘ, Μιχάλης Ζορπίδης, συναντήθηκε με τη διευθύντρια του πρωθυπουργικού γραφείου Κ. Νοτοπούλου. Ζήτησε εποικοδομητική συνεργασία με την κυβέρνηση στο πεδίο της μεταφοράς των μαθητών από το ΕΕΘ και της διανομής των σχολικών γευμάτων, μέτρα αντιμετώπισης της κατάστασης που δεν έχουν δημοσιονομικό κόστος.

Και, βεβαίως, αυτοί που μπορούν να συνομιλούν με την κυβέρνηση βολεύονται. Όταν κατέχουν και στόλο λεωφορείων και μπορούν να μεταφέρουν μαθητές στα σχολεία τους, είναι προνομιούχοι. Τι κάνουν οι υπόλοιποι, μικροί επαγγελματίες, μισθωτοί και άνεργοι, το βιώνουμε καθημερινά όλοι. Επισφάλεια, ανασφάλεια, φόβος για το αύριο είναι τα κυρίαρχα αισθήματα.

Οι άνεργοι περιμένουν την ελεημοσύνη των κάθε λογής προγραμμάτων του ΟΑΕΔ, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, του ΕΣΠΑ. Υφίστανται κάθε είδους εκμετάλλευση και εκβιασμούς από τους εργοδότες,  στους οποίους θα εργαστούν ως ωφελούμενοι για κάποιους μήνες και μετά πάλι από την αρχή. Μέσα σε λίγα χρόνια -μια  επταετία- δημιουργήθηκε μια τεράστια δεξαμενή ανέργων, απ’ όπου μπορεί ο κάθε εργοδότης να αντλήσει δούλους. Για να ελαττωθεί ο αντίκτυπος στην κοινωνία, να απορροφηθεί το πολιτικό κόστος, αλλά, το σπουδαιότερο, να έχουν οι εργοδότες σχεδόν δωρεάν εργαζομένους, κάθε τόσο ανακοινώνονται προγράμματα απασχόλησης και κατάρτισης των ανέργων («Δια βίου μάθηση») που δίνουν το δικαίωμα στους εργοδότες να απολαμβάνουν επιδοτούμενη απασχόληση.

Τον Μάρτιο του 2017 ανακοινώθηκε και η μετατροπή του επιδόματος ανεργίας σε επίδομα εργοδοτών! Το σχέδιο είναι να επιχορηγούνται επιχειρήσεις και εργοδότες με την «επιταγή επανένταξης στην αγορά εργασίας» του ΟΑΕΔ. Την επιταγή των 200 - 360 ευρώ οι άνεργοι τη μετατρέπουν σε επιταγή εργασίας, αφού δίνουν τα ποσά αυτά στον εργοδότη τους. Υποτίθεται πως το κάνουν εθελοντικά, αλλά οι ίδιοι δεν υποβάλλουν κάποια αίτηση, ούτε έχουν άποψη. Το κάνουν για λογαριασμό τους τα ΚΠΑ2 (Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης) και τα νεοφυή Κέντρα Κοινοτήτων, τα οποία και υποδεικνύουν τους ωφελουμένους με συστατικό σημείωμα. Για να εξασφαλίσουν τη συναίνεση του ανέργου, τα ΚΠΑ2 και τα Κέντρα Κοινοτήτων αποκτούν δικαίωμα αυταρχικής συμπεριφοράς απέναντι σε ανθρώπους αδύναμους να υπερασπιστούν την αξιοπρέπειά τους. Επιβάλλουν ποινές σε εκείνους που τυχόν έχουν το «θράσος» να αρνηθούν μια θέση που θα τους υποδείξει ο σύμβουλος του ΟΑΕΔ. Τους αφαιρούν την κάρτα ανεργίας, το επίδομα του «τεράστιου» ποσού των 360 ευρώ και το ΚΕΑ (Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης –«εισόδημα» λένε τώρα ένα μικροβοήθημα).  

Φυσικά, μετά τον αναμενόμενο σάλο που προκάλεσε αυτή η απόφαση, αναγκάστηκε η κυβέρνηση να βάλει σε προσωρινή αναστολή το μέτρο, μέχρι να εξεταστούν μετριοπαθέστερες ποινές. Το σημαντικό είναι πως το μέτρο ανακοινώθηκε, πέρασε στο συνειδητό της κοινωνίας και θα επανέλθει με νέες ρυθμίσεις, ίσως ακόμη πιο σκληρές, ίσως ως προαπαιτούμενο από τους δανειστές.

Επίσης, το Φεβρουάριο του 2017 ανακοινώθηκε από τον ΟΑΕΔ επιδότηση 500 ευρώ το μήνα σε επιχειρήσεις που θα απασχολήσουν ανέργους άνω των 50 χρονών. Είναι η ηλικία που δέχτηκε όλη τη βαρβαρότητα των μνημονιακών περικοπών. Είναι η πολύ δύσκολη ηλικία που κανείς δεν τη θέλει για εργασία, ούτε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί.  

Αλλά και για όσους εργάζονται καθημερινά, ακόμη και στους πιο νευραλγικούς δημόσιους τομείς όπως τα νοσοκομεία, οι συνθήκες προσομοιάζουν με κάτεργο. Στο υπόμνημα που έστειλαν το Μάρτιο του 2017 στην Εισαγγελία Νάξου οι εργαζόμενοι στο νοσοκομείο Σαντορίνης, καταγγέλλουν τις επικίνδυνες εργασιακές συνθήκες λόγω μειωμένου προσωπικού, λόγω υπερβολικής κόπωσης – αναγκάζονται να παίρνουν μέχρι και 15 εφημερίες το μήνα, χωρίς να πληρώνονται παρά το 10% των υπεράριθμων εφημεριών τους, να μην έχουν ρεπό.

Αναφορικά προς τους μισθούς, έχει επέλθει κατεδάφιση. Σύμφωνα με μελέτη της Eurostat, ανάμεσα σε 22 χώρες μέλη της Ε.Ε. η Ελλάδα ήταν η μοναδική σε ποσοστό μείωσης του εθνικού κατώτατου μισθού κατά 14%. Επισήμως, ο εθνικός κατώτατος μισθός φτάνει τα 684 ευρώ.  

Στον ιδιωτικό τομέα τα πράγματα είναι πολύ πιο βάρβαρα. Εκεί οι εργασιακές εμπειρίες ενός ατόμου χαρακτηρίζονται από τρομοκρατία και κανιβαλισμό. Στη θέση της σταθερής εργασίας του 8ώρου, υπάρχει τώρα η μερική απασχόληση (job-sharing) του 4ώρου με αμοιβή 400-450 ευρώ, η εκ περιτροπής εργασία, η εργασία με δελτίο παροχής υπηρεσιών -τα λεγόμενα «μπλοκάκια», η προσωρινή απασχόληση- όταν ο εργοδότης «δανείζει» δικούς του εργαζομένους σε άλλον εργοδότη, η εργασία μετά από πρόσκληση μέσω τηλεφώνου ή email, για να καλυφθούν έκτακτες ανάγκες μιας επιχείρησης.

Ο μισθός των 586 ευρώ για πλήρη απασχόληση, όπως καθορίστηκε από την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, μπορεί άνετα να κλαπεί στη χώρα όπου σχεδόν τίποτε και κανείς δεν ελέγχεται. Άνθρωποι του αφεντικού αναγκάζουν τον εργαζόμενο να εκταμιεύει όλο το μισθό του από τα ΑΤΜ των τραπεζών και μετά τους αποσπούν μεγάλο μέρος των χρημάτων. Το φαινόμενο αποκάλυψαν εργαζόμενοι στην Πάτρα και ακολούθησε βροχή καταγγελιών από άλλες περιοχές, παρακινώντας το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας να διερευνήσει την έκταση του φαινομένου. Εκτός από το μισθό, οι εργοδότες με τη βοήθεια των μπράβων υπεξαιρούν τα δώρα και τα διάφορα επιδόματα. Μπορούν τα αφεντικά και χωρίς τη μεσολάβηση τρίτου προσώπου να αναγκάσουν τους εργαζομένους τους να δεχτούν μικρότερη πραγματική αμοιβή, υπογράφοντας στα χαρτιά υψηλότερο ποσό. Ο μπαμπούλας της ανεργίας να είναι καλά!

Άλλοι δυστυχείς εργαζόμενοι πληρώνονται με κάρτες Βουλγαρίας, οι οποίες όμως, δεν ισχύουν για ανάληψη μετρητών ή συναλλαγές με το Ελληνικό Δημόσιο. Άλλοι πάλι πληρώνονται ένα μέρος του μισθού τους σε είδος ή σε κουπόνια.
Και όλα αυτά γίνονται για κάποιους λόγους:
1.   Για να πληρωθεί ένα χρέος που είναι αδύνατον να αντιμετωπιστεί με οποιοδήποτε τρόπο, πόσο μάλλον με υφεσιακά μέτρα.
2.    Για να εκπληρωθούν τα όνειρα των επιχειρήσεων και των πολυεθνικών για φτηνό εργατικό κόστος, και για εργαζομένους ευέλικτων μορφών εργασίας ως προς τις ώρες απασχόλησης και ως προς τις αμοιβές.
3.    Για να είναι ο κόσμος απασχολημένος με το κυνήγι του επιούσιου, ενώ του κατάσχουν τη χώρα και του εκποιούν τη δημόσια περιουσία ντόπιοι και ξένοι καρχαρίες.
4.  Για να εκπλειστηριάσουν σε τιμές εξευτελιστικές κάθε ιδιωτική περιουσία του λαού, που λόγω φτώχειας και υπερφορολόγησης δεν μπορεί να υποστηρίξει.
5.    Για να εφαρμοστεί περαιτέρω το νέο μοντέλο της «Βιώσιμης ανάπτυξης», όπως επιτάσσει η Ατζέντα 2030, που υπογράφτηκε στη Σύνοδο του ΟΗΕ του Σεπτεμβρίου 2015 από τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα, όπως και από τους ηγέτες άλλων 193 κρατών.
6.    Γιατί το επιτάσσουν οι Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις οποίες υπέγραψε και η Ελλάδα, αλλά δεν τις εφάρμοσε στο σύνολό τους. Μέσω των μνημονίων και καθώς η σύγχυση του κόσμου είναι εμφανής, μειώνεται ο πολιτικός αντίκτυπος των απάνθρωπων μέτρων των Συνθηκών και περνούν στην κοινωνία ως απαραίτητα. Οι κυριότερες ευρωπαϊκές Συνθήκες που με προβλέψεις τους οδηγούν στην απορρύθμιση της αγοράς εργασίας είναι η Συνθήκη του Μάαστριχτ του 1992 και η «Λευκή Βίβλος» του 1993.

Τελικό συμπέρασμα είναι πως δεν γίνεται να συνεχίσουμε άλλο έτσι. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να αποσπαστούμε από τη θηλιά της Ε.Ε. και του παράνομου χρέους που σκοτώνει το λαό, να εκδώσουμε εθνικό νέο νόμισμα για τις ανάγκες της χώρας μας και όχι των ξένων συμφερόντων, να θεσπίσουμε νέο σύνταγμα, που θα κατοχυρώνει αναγκαίες αλλαγές για διαφάνεια στο κράτος και δημοκρατικό πολίτευμα.

*Η Άννα Σεμερτζίδου – Μπαλούμη είναι μέλος του συντονιστ. του ΕΠΑΜ Τ.Ο. Θεσσαλονίκης.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου